Bij leven staan mensen open voor veranderingen. Komt de dood in zicht, dan grijpt men graag terug op traditie, oud & vertrouwd, veiligheid. Toch verdwijnt het taboe op de dood. Een van de oorzaken is het internet als informatiebron, maar ook door invloeden van andere culturen.
Het nieuwe uitvaartritueel
Uitvaarten en rouwprocessen worden steeds persoonlijker en traditionele rituelen van de kerk passen daar steeds minder bij. Mensen zien steeds minder heil in instituties en routines. Ook zijn ze minder geneigd de uitvaart uit handen te geven aan professionals, maar willen ze die in eigen hand nemen volgens hun eigen inzichten.
Het is nu vaker een kleine kring van intimi, vooral gezins- en familieleden en soms enkele zeer goede vrienden, die de uitvaart ontwerpt. Bovendien blijkt dat er grote moeite wordt gedaan conflicten te vermijden rond overlijden. Daardoor ontstaat er een dienst waarin iedereen zich kan vinden.
Dood en uitvaart zijn universeel waarbinnen de allergrootste vrijheid en ruimte moet bestaan voor subculturen en individuen om zelf vorm te geven aan rituelen, rouwen, vormgeving en herdenken binnen rustige, sacrale sfeer.
Kortom…
De uitvaart ontwerpt zichzelf!
Tot slot: de grootste verschillen
Vergelijking tussen de periode van de oude tradities (voor 1965) met de periode waarin de verandering in uitvaartcultuur duidelijk werd (vanaf 1985).
Voor 1965 | Vanaf 1985 |
Verstoppen | Erkenning/dood hoort bij het leven |
Het grote zwijgen | Bespreekbaar maken |
God/hiernamaals | Hier en nu |
Verbondenheid met (kerkelijke) gemeenschap | Kleinere kring |
Erkenning van het verlies in algemene kring | Persoonlijk |
Emotionele ondersteuning, maar niet in direct contact | Persoonlijk medeleven |
‘Flink zijn’, emoties onderdrukken | Emoties uiten |
‘Dragers’ van de uitvaart zijn kerk en uitvaartverzorgers | Kring van intimi |
Formeel karakter, protocol | Persoonlijk(e) keuze |
Routine | Echtheid, authenticiteit |
Afstandelijk | Nabij |
Kil | Warm |
Onbegrepen | Betekenisvol |
Sociale verplichting | Ervaren behoefte |